Το μεταβολικό σύνδρομο με απλά λόγια

Ακούμε και διαβάζουμε για το μεταβολικό σύνδρομο τα τελευταία χρόνια και για τη σημασία που δίνουν σ’ αυτό όλο και περισσότερες ιατρικές ειδικότητες κι ακόμα οι διαιτολόγοι και οι φυσικοθεραπευτές.

Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο;

Ο όρος “μεταβολικό σύνδρομο” δημιουργήθηκε λίγο πριν από το 1990 για να περιλάβει παθολογικές καταστάσεις που αποτελούν παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθειες ή εγκεφαλικά επεισόδια. Κάποιοι επιστήμονες πρόσεξαν ότι συχνά στον ίδιο άνθρωπο συνυπάρχουν η υπέρταση, τα αυξημένα τριγλυκερίδια, η χαμηλή “καλή” χοληστερίνη, το αυξημένο σάκχαρο και η παχυσαρκία, ιδίως η συγκέντρωση λίπους στην κοιλιά και στη μέση. Έτσι, ένα άτομο χωρίς συμπτώματα, αλλά με κάποιο από αυτά τα χαρακτηριστικά θεωρείται ότι κινδυνεύει και πρέπει να λάβει μέτρα πρόληψης με άσκηση, απώλεια βάρους, δίαιτα και ίσως φάρμακα.

Καθώς πολλοί άνθρωποι έχουν όλα τα παραπάνω ή τα περισσότερα από αυτά ταυτόχρονα, πολλοί επιστήμονες σκέφτηκαν ότι μπορεί στην πραγματικότητα να πρόκειται για μια πάθηση που να έχει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά. Έτσι, όταν αυτά παρατηρούνται μαζί θεωρούμε ότι το άτομο αυτό πάσχει από μεταβολικό σύνδρομο.

Οι καταστάσεις αυτές, σύμφωνα με πολλούς ερευνητές, μπορεί να έχουν ένα κοινό μηχανισμό, ίσως μια κοινή αιτία, που τις συντηρεί και που παράλληλα μπορεί να προκαλέσει στη συνέχεια σοβαρές παθήσεις όπως σακχαρώδη διαβήτη, στηθάγχη, εμφράγματα ή εγκεφαλικά επεισόδια και τις επιπλοκές τους, που μπορεί να είναι αναπηρικές ή θανατηφόρες. Καθώς μάλιστα μεταβολικό σύνδρομο διαπιστώνεται ότι υπάρχει σε ορισμένα αυτοάνοσα νοσήματα ή σε άτομα που παίρνουν φάρμακα για τον ιό HIV, το ενδιαφέρον είναι μεγάλο και αν βρίσκαμε την κοινή αιτία του, ίσως να προλαμβάναμε την εκδήλωση των σοβαρών επιπλοκών του.

Έχει βρεθεί ότι στο μεταβολικό σύνδρομο υπάρχει δυσκολία στη δράση της ινσουλίνης να βοηθήσει τη γλυκόζη να μπει από το αίμα στα κύτταρα. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται “αντίσταση στην ινσουλίνη” και μπορεί να διαγνωστεί με κάποιες εξετάσεις. Ίσως η αντίσταση στην ινσουλίνη έχει γονιδιακό υπόβαθρο και κληρονομική προδιάθεση, όμως παρατηρείται κλασσικά σε άτομα που είναι παχύσαρκα, δεν ασκούνται και καταναλώνουν πολλές θερμίδες από λίπη και υδατάνθρακες, δεν τρώνε φρούτα και λαχανικά ή καπνίζουν. Αν τα άτομα αυτά αλλάξουν συνήθειες και κάνουν υγιεινή ζωή, η αντίσταση στην ινσουλίνη και τα χαρακτηριστικά του μεταβολικού συνδρόμου (και οι συνέπειές του) υποχωρούν. Δεν γνωρίζουμε αν πίσω από την αντίσταση στην ινσουλίνη και τις συνιστώσες του μεταβολικού συνδρόμου κρύβονται άλλοι μηχανισμοί σε κυτταρικό επίπεδο, υπάρχουν όμως ενδείξεις και γι’ αυτό.

Οι επιστημονικές εταιρείες και οι μεγάλοι παγκόσμιοι οργανισμοί έχουν συντάξει διάφορους ορισμούς του μεταβολικού συνδρόμου κατά καιρούς, αλλάζοντας τα όρια πάνω από τα οποία η κάθε κατάσταση από όσες αναφέραμε, θεωρείται παθολογική. Στο παρελθόν και άλλες καταστάσεις είχαν προταθεί να συμπεριληφθούν στο μεταβολικό σύνδρομο, όπως το αυξημένο ουρικό οξύ, η αυξημένη ινσουλίνη στο αίμα, η άπνοια στον ύπνο, η παρουσία λίπους στο συκώτι (λιπώδες ήπαρ), το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, η αποβολή μικρών ποσοτήτων λευκώματος στα ούρα κλπ. Ο πιο πρόσφατος ορισμός (2009) προέρχεται από μια Αμερικανική εθνική επιτροπή για τη χοληστερίνη και είναι ο εξής:

Για να θεωρηθεί ότι κάποιος έχει μεταβολικό σύνδρομο πρέπει να έχει τρία τουλάχιστον από τα εξής χαρακτηριστικά:

  1. Περιφέρεια μέσης μεγαλύτερη από 102 εκατοστά για άνδρες ή 88 εκατοστά για γυναίκες, ή να έχει δείκτη μάζας σώματος μεγαλύτερο από 30. Αυτά είναι τα όρια για τη λευκή φυλή. Ο δείκτης μάζας σώματος είναι το πηλίκο της διαίρεσης του σωματικού βάρους (σε κιλά) διά το τετράγωνο του ύψους (σε μέτρα).
  2. Γλυκόζη πλάσματος μεγαλύτερη από (ή ίση με) 100 mg/dl όταν είναι νηστικός ή να παίρνει αντιδιαβητική αγωγή.
  3. Αρτηριακή πίεση μεγαλύτερη ή ίση με 140 mmHg (η συστολική) ή 85 mmHg (η διαστολική), ή να παίρνει φάρμακα για υπέρταση.
  4. Τριγλυκερίδια περισσότερα από 150 mg/dl στο αίμα ή/και καλή χοληστερίνη (HDL) λιγότερη από 40 mg/dl για τους άνδρες και 50 mg/dl για τις γυναίκες, ή να παίρνει φάρμακα για υπερλιπιδαιμία.

Όμως και ένα από τα χαρακτηριστικά αυτά αν βρει κάποιος, πρέπει να το αντιμετωπίσει με υγιεινή ζωή ή/και φάρμακα.

Τελικά ίσως η σημασία του μεταβολικού συνδρόμου να έγκειται στην αναζήτηση όλων των παραγόντων κινδύνου σε ένα άτομο, ώστε όλοι να αντιμετωπιστούν, καθώς όλοι προκαλούν σοβαρές παθήσεις και επιπλοκές. Το ερώτημα αν πρόκειται για μια πάθηση ή διαφορετικές που απλώς συνυπάρχουν, ας λυθεί από τους επιστήμονες. Οι συμβουλές για υγιεινό τρόπο ζωής και διακοπή του καπνίσματος ισχύουν για όλους.

 

Για περισσότερες πληροφορίες πάνω σε πολλά ακόμα ενδιαφέροντα θέματα: pathologia.eu

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα